Przyszłość portfela kredytów frankowych GE Money banku zależy od odpowiedzi TSUE na pytania prejudycjalne Sądu Okręgowego w Gdańsku w sprawie C-19/20, a konkretnie na pytanie nr 2. Pytanie to dotyczy specyficznej konstrukcji umów frankowych byłego banku GE Money, w których kurs banku oparty jest o kurs średni NBP a nie bliżej nieokreślony kurs z rynku międzybankowego.

Usunięcie z umowy marży i pozostawienie kursu średniego NBP zamiast uzupełnienia umowy kursem średnim NBP

Pytanie nr 2 Sądu Okręgowego w Gdańsku dotyczy postanowienia w umowach byłego banku GE Money określającego sposób ustalania przez bank kursów tabelarycznych służących do rozliczenia umów. Postanowienie to przewiduje, że kurs banku będzie ustalany jako kurs średni NBP korygowany o marżę kupna/sprzedaży ustalaną przez zarząd banku. Umowy byłego GE Money banku w przeważającej mierze nie wskazują w jaki sposób będzie ustalana marża banku. Teraz bank chciałby aby TSUE zgodził się na usunięcie samego odniesienia do marży i pozostawienie kredytu indeksowanego kursem średnim NBP, który już jest wskazany w umowie. Nie oznacza to jednocześnie uzupełniania umowy kursem średnim NBP, przeciwko czemu wypowiedział się TSUE w sprawie Państwa Dziubak (C-260/18).

Umowy GE Money banku mają swoją specyfikę. Opieranie się tylko na wyroku w sprawie p. Dziubak odnośnie zakazu uzupełnienia umowy kursem średnim NBP jest skazane na niepowodzenie. Argumentacja na gruncie umów GE Money powinna odnosić się do orzecznictwa TSUE dotyczącego zakazu tzw. redukcji utrzymującej skuteczność czy tzw. testu błękitnego ołówka, który ma służyć wygumkowaniu części skażonej z umowy, w tym przypadku marży banku.

Doprowadzenie do nieważności umów kredytu byłego GE Money banku wymaga zastosowania kompleksowej argumentacji opartej o różne przepisy dyrektywy 93/13 i odnośne orzecznictwo TSUE. Od lat zajmujemy się umowami tego banku. Naszą całościową strategię wobec tych umów nakierowaną na stwierdzenie ich nieważności przestawiliśmy w ramach uwag do TSUE na gruncie sprawy gdańskiej i będziemy ją przedstawiać w sprawach naszych klientów w kontekście orzeczenia TSUE.

Jaka będzie decyzja TSUE?

Zgoda TSUE na usunięcie z umowy marży i pozostawienie jej z kursem średnim NBP poważnie utrudniłaby kredytobiorcom byłego GE Money Bank dochodzenie nieważności umowy. Musieliby oni skoncentrować się wyłącznie na nieuczciwości klauzuli ryzyka walutowego tj. indeksacji. Znane są już wyroki sądów poza Gdańskiem, gdzie głównie toczą się spory kredytobiorców byłego GE Money, które stwierdziły nieważność umów tego banku z uwagi na nieuczciwość klauzuli ryzyka walutowego.

Obecnie spraw naszych klientów staramy się nie kierować do Gdańska, który od lat nie potrafi przeprocesować nieważności umów byłego GE Money banku, podczas gdy w innych sądach w kraju takie wyroki zapadają. Spodziewamy się, że po  wyroku TSUE w sprawie gdańskiej podejście zmieni się diametralnie.

Zgoda TSUE na „czyszczenie” umowy z części skażonych mogłaby przywrócić dyskusję czy umowy innych banków można pozostawić jako indeksowane stosowanym zwyczajowo np. kursem rynkowym, czego dotyczy pytanie do TSUE zadane przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Woli (postanowienie z dnia 22 stycznia 2020 roku – sygn. akt II C 1357/17).

Rozwiązanie, którego domaga się bank czyli pozostawienie umowy kredytu indeksowanego kursem średnim NBP byłoby sprzeczne z celami dyrektywy 93/13 tj. zasadą skuteczności i efektem odstraszającym, a ponadto nie przywracałoby równowagi kontraktowej strony pozostawiając w umowie warunek ryzyka walutowego. Przeciwko takiej redukcji utrzymującej skuteczność wypowiedział się TSUE w sprawie Santos (C-70/17 i C-179/17) i jeśli TSUE będzie kontynuował przyjętą wykładnię dyrektywy to odpowiedź na pytanie nr 2 powinna być korzystna dla kredytobiorców.

W chwili obecnej został zamknięty etap postępowania pisemnego w sprawie C-19/20. Dalsze losy pytań prejudycjalnych sądu gdańskiego tj. czy będzie rozprawa i opinia rzecznika generalnego będą znane w ciągu kilku najbliższych tygodni.