Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 kwietnia 2019 roku (sygn. akt III CSK 159/17) wyraźnie po stronie frankowiczów. Kredyt indeksowany ma być traktowany jako kredyt w PLN ze stawką LIBOR i marżą banku. Sąd Najwyższy orzekał na gruncie umowy kredytu EFG Eurobank Ergasias czyli popularnego Polbanku. Kredytobiorca wniósł pozew o pozbawienie bankowego tytułu egzekucyjnego.

Sąd Najwyższy „puszcza oko” do frankowiczów

O tym, że Sąd Najwyższy zaprezentował wyraźnie przychylne stanowisko wobec tzw. frankowiczów świadczą fakty:

• Kredytobiorca podnosił bardzo wąski zakres argumentów tj. dowolność ustalania samego kursu do spłaty, który stał się podstawą do wyliczenia roszczenia banku przeciwko kredytobiorcy, a Sąd Najwyższy z urzędu dokonał oceny także postanowienia dotyczącego kursu kupna zastosowanego przy uruchomieniu kredytu oraz postanowienia dotyczącego indeksacji, na co kredytobiorca się już nie powoływał;
• Sąd Najwyższy pomimo braku podnoszenia tego przez kredytobiorcę dostrzega, że nieuczciwość mechanizmu indeksacji wynika nie tylko z dowolności ustalania kursów ale tego, że umowa i regulamin nie zawierały zasad ustalania kursów;
• Sąd Najwyższy nakazuje wyliczanie nadpłat z urzędu przez sądy orzekające o nieuczciwości tabel kursowych;

Co nowego w orzeczeniu Sądu Najwyższego?

• Klauzula indeksacyjna jest elementem przedmiotowo istotnym, a kursy banku dookreślają świadczenie główne, a więc tak jak orzekł m.in. Sąd Okręgowy w Warszawie na gruncie dwóch naszych wygranych spraw Millennium – stwierdzenie nieważności (III C 1073/14 i III C 299/15) („pstryczek” w nos dla tych prawników, którzy w indeksacji upatrywali świadczenia dodatkowego…);
• Nieuczciwość tabeli kursowej polega nie tylko na dowolności ustalania tabeli ale na braku określenia w umowie i regulaminie zasad ustalania kursów (por. TSUE C126/17) (pytanie: kiedy SN dostrzeże kwestię braku rzetelnej informacji o ryzyku w kontekście oceny indeksacji?);
• Usunięcie postanowień odsyłających do kursu kupna i kursu sprzedaży powoduje brak możliwości utrzymania postanowienia o indeksacji jako nierozerwalnie związanego z odesłaniami do tabel kursowych czyli zakaz redukcji utrzymującej skuteczność (por. TSUE C-70/17);
• Brak możliwości uzupełnienia umowy jakimkolwiek kursem (efekt odstraszający dla przedsiębiorcy);
• Ustawa antyspreadowa nie sanowała nieuczciwych postanowień umownych;

Co dalej z umowami? Czy mamy szansę na nieważność umów?

Klienci pytają czy teraz zostało już przesądzone, że kredyt indeksowany równa się PLN plus LIBOR i czy mają szansę na nieważność.

Otóż, nieważność to kwestia czasu i zrozumienia przez Sąd Najwyższy istoty problemu, a zapadłe orzeczenie nie tyle zamyka drogę do nieważności, co właśnie ją otwiera…

Dlaczego?

• Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu jest niekonsekwentny, albowiem skoro mechanizm indeksacji określa świadczenie główne to takiej umowy bez świadczenia nie można przecież utrzymać (tak TSUE C118/17 z 14 marca 2019 roku) ale ten wątek w orzeczeniu SN został pominięty….;
• Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu wskazał wprost na retrospektywy skutek ustawy antyspreadowej, tj. że nie przesądziła ona o losie indeksacji, przy czym co prawda odniósł to abuzywności indeksacji ale takie zapatrywanie otwiera nam drogę do podnoszenia także nieważności indeksacji (co zresztą wskazujemy powołując się na zakaz retroaktywnego stosowania prawa i wyjątek retrospektywnego stosowania ustawy);

Dlaczego więc Sąd Najwyższy przyjął złotówki na LIBORZE a nie nieważność? Odpowiedź jest prosta: bo w skardze kasacyjnej NIE BYŁO ANI JEDNEGO ZARZUTU NA NIEWAŻNOŚĆ I SPRZECZNOŚĆ UMOWY Z PRAWEM BANKOWYM…

… a wydawałoby się, że w dobie powszechności spraw frankowych profesjonaliści wiedzą jakie stawiać zarzuty…

Tak więc wszystko przed nami… jak to mówią: „Jedziemy z tym koksem ”!

Barbara Garlacz – radca prawny