Klienci byłego banku Nordea Bank Polska płacą raty do banku PKO BP, który przejął bank Nordea Bank Polska w 2014 roku. Pozornie nie budzi to wątpliwości prawnych. Jednak, tylko pozornie. W rzeczywistości bank PKO BP nie ma uprawnienia do pobierania rat, ale mało który kredytobiorca o tym wie.
Dlaczego PKO BP pobiera niesłusznie raty?
Sprawa sięga fuzji PKO BP z Nordea Bank Polska z 2014 roku. Wówczas w ramach majątku Nordea Polska bank PKO BP przejmował także portfel kredytów frankowych. Dla zabezpieczenia finansowania tych kredytów spółka – matka banku Nordea Polska tj. Nordea AB z siedzibą w Szwecji udzieliła bankowi PKO BP kredytu m.in. w walucie CHF. Aby zabezpieczyć jego spłatę przez PKO BP, Nordea Polska, która miała zostać wcielona do PKO BP, dokonała cesji przyszłych wierzytelności pieniężnych z umów kredytów indeksowanych do franka na rzecz swojej spółki – matki tj. Nordea AB. Nordea AB latem 2014 roku wpisała się większości do ksiąg wieczystych jako wierzyciel hipoteczny stając się uprawnionym do pobierania rat kredytobiorców, poinformowała jednak kredytobiorców, że Ci mają nadal spłacać raty do PKO BP, do chwili aż nie zostaną poinstruowani odmiennie przez Nordea AB. Natomiast umowy kredytowe, a więc wszystkie prawa i obowiązki, poza wierzytelnościami przeniesionymi do Nordea AB, przeszły w ramach fuzji na PKO BP.
W sensie prawnym oznacza, to, że tylko Nordea AB mogła pobierać raty od kredytobiorców, ponieważ wierzytelności pieniężne z tych umów zostały na nią przelane, natomiast obowiązki kredytodawcy pozostały przy PKO BP. Dla kredytobiorców oznacza to, że od około połowy 2014 roku płacą raty bez podstawy prawnej na rzecz PKO BP i mogą ich dochodzić w sądzie niezależnie od tego czy sąd uzna umowę za ważną czy nieważną, czyli niezależnie od wszystkich argumentów, które do tej pory tzw. frankowicze podnosili w sądzie.
PKO BP próbuje naprawić „grzechy” przeszłości.
Na początku 2018 roku bank PKO BP spłacił kredyt do Nordea AB i podpisał umowę cesji zwrotnej wierzytelności i obecnie, po nabyciu wierzytelności dąży do wpisania się do ksiąg wieczystych jako wierzyciel hipoteczny. Taki wpis zgodnie z ustawą o księgach wieczystych jest konieczny aby PKO BP stał się rzeczywiście wierzycielem.
Dopóki PKO BP nie wpisze się do księgi wieczystej jako wierzyciel to nie będzie miał dalej prawa do pobierania rat. Oznacza to, że kredytobiorcy im więcej rat zapłacą na rzecz PKO BP przed wpisem PKO BP do księgi wieczystej, tym więcej będą mieli do odzyskania. Dlatego warto nie dopuścić do wpisania się PKO BP do księgi wieczystej i zaskarżyć wpis, zwłaszcza, że istnieją ku temu podstawy prawne. Takie pierwsze skargi złożyliśmy już do sądów wieczysto-księgowych.
Na zaskarżenie wpisu kredytobiorca ma 7 dni od otrzymania zawiadomienia z sądu wieczysto-księgowego. Gdyby Nordea chciała dochodzić rat jej należnych wstecz to może wyłącznie za trzy lata od momentu wezwania kredytobiorcy, gdyż roszczenie o dalsze raty się przedawniło.
Z każdym miesiącem trwającego postępowania o zaskarżenie wpisu PKO BP klienci zyskują kolejną ratę, której Nordea nie będzie mogła dochodzić, a jednocześnie kolejną ratę którą mogą odzyskać od PKO BP, a odzyskanie rat od 2014 roku wystarczy do zniwelowania negatywnych skutków ryzyka kursowego.
Zmiany prawa bankowego na rękę PKO BP
Frankowicze na forach społecznościowych ostatnie zmiany do art. 95 prawa bankowego nazywają LEX PKO BP, a wynika to z tego, że w marcu 2019 roku, czyli już po cesji zwrotnej wierzytelności z Nordea AB na rzecz PKO BP, wprowadzono do prawa bankowego zmiany, które miały ułatwić wpis PKO BP do księgi wieczystej tj. z pominięciem zgody właściciela nieruchomości.
Z naszej analizy prawnej wynika, że zmiany te nie są skuteczne wobec hipotek ustanowionych w przeszłości, a ponadto wnioski o wpis PKO BP do ksiąg wieczystych obarczone są licznymi wadami prawnymi. Dlatego kredytobiorcy, pomimo zmian do prawa bankowego, wpisy te mogą i powinni skarżyć.
KNF ma wiedzę o możliwych nieprawidłowościach ale milczy…
Gdy w 2014 roku doszło do cesji wierzytelności na Nordea AB, to Nordea Bank Polska opublikował raport bieżący, iż wartość tej cesji wynosiła ponad 14 mld zł. Natomiast gdy w 2018 roku doszło do cesji zwrotnej, to PKO BP nie opublikowało żadnego raportu bieżącego, chociaż wydaje się, że wartość tej cesji nadal była istotna.
Poformowaliśmy o tym fakcie KNF, jednak KNF zasłania się tajemnicą zawodową wskazując, że podjęła stosowane działania. Smaczkowi całej sytuacji dodaje fakt, że w okresie gdy doszło co cesji zwrotnej czyli w lutym 2018 roku, Dyrektorem Departamentu Prawnego był sam przewodniczący KNF Jacek Jastrzębski.
PKO BP najwyraźniej ignoruje sprawę, gdyż nie opublikował żadnej informacji o potencjalnym ryzyku wynikającym z braku możliwości wpisania się do ksiąg wieczystych i uzyskania uprawnienia do pobierania rat oraz o wartości rat pobranych od 2014 roku, które mogą podlegać zwrotowi.
Barbara Garlacz – radca prawny